Rotavirus là loại vắc xin đặc biệt nhất khi có giới hạn thời gian chủng ngừa rất ngắn, nếu bỏ lỡ “thời gian vàng" nhỏ Rota thì trẻ sẽ mất đi cơ hội được vắc xin bảo vệ cả đời, khiến bé phải đối mặt với nguy cơ nhiễm bệnh tiêu chảy cấp với những biến chứng khó lường. Bài viết dưới đây, Fivevac sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về bệnh tiêu chảy cấp do vi rút rota và cách phòng ngừa hiệu quả.

Vi rút rota có thể gây ra những biến chứng khó lường!

Mỗi năm trên thế giới, tiêu chảy cấp do Rotavirus tước đi sinh mạng của hơn 600.000 trẻ em. Con số này chiếm tỷ lệ đặc biệt cao ở các nước đang phát triển. Đáng nói, đây là bệnh có thể ngừa được bằng vắc xin nhưng không nhiều trẻ em được chủng ngừa.

Tiêu chảy cấp do Rotavirus, hay còn gọi là nhiễm trùng ruột do Rotavirus, là nguyên nhân phổ biến nhất gây tiêu chảy nặng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Virus Rota là một chủng virus dạng vòng, có 7 nhóm A, B, C, D, E, F và G, trong đó chỉ có nhóm A, B, C gây bệnh cho người. Nhóm A hay gặp nhất, gây ra hầu hết các vụ dịch tiêu chảy nặng ở trẻ em, nhóm B và C thường gây các vụ dịch lẻ tẻ, hay gặp ở trẻ lớn và người trưởng thành.

Virus Rota có khả năng sống lâu trong môi trường nước nên khả năng lây nhiễm rất cao. Chúng tấn công nhanh vào hệ tiêu hóa còn non nớt của trẻ, gây tiêu chảy nặng, mất nước và tử vong nếu không điều trị kịp thời.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới, bệnh xảy ra nhiều nhất ở trẻ em dưới 5 tuổi. Ở các nước đang phát triển, hàng năm có khoảng trên 125 triệu ca tiêu chảy do vi rút Rota ở trẻ em dưới 5 tuổi. Trẻ càng nhỏ nguy cơ nhiễm bệnh càng cao vì vậy bệnh thường hay gặp ở trẻ dưới 2 tuổi, đặt biệt là dưới 12 tháng. (*)

Tại Việt Nam, nhiều nghiên cứu đã xác định vi rút Rota là nguyên nhân chính gây bệnh tiêu chảy ở trẻ em. Đó là một bệnh rất phổ biến đứng thứ hai sau nhiễm trùng hô hấp cấp tính ở trẻ em. Ở miền Bắc, bệnh thường xảy ra vào mùa thu đông kéo dài tới mùa xuân (khi thời tiết mưa, lạnh, ẩm ướt). Ở miền Nam, bệnh xảy ra quanh năm, nhiều nhất là vào tháng 3 và tháng 9. Việt Nam có 56% số trẻ nhập viện do viêm dạ dày ruột cấp là do nhiễm vi rút Rota. Hàng năm, số trẻ chết do vi rút Rota chiếm từ 4-8% trong tổng số trẻ dưới 5 tuổi bị chết vì mọi nguyên nhân.

Đối tượng dễ mắc bệnh tiêu chảy cấp do Rotavirus

Tiêu chảy cấp do Rotavirus lây lan rất nhanh, chủ yếu qua con đường phân – miệng và tay – miệng. Virus Rota có thể sống trên các bề mặt tiếp xúc như đồ chơi, mặt bàn ghế, tay vịn, trong nước hoặc trên da. Trẻ dễ bị nhiễm virus Rota khi tiếp xúc với nguồn phân của những người đang bị nhiễm. Trẻ em cũng thường bị nhiễm virus Rota qua bàn tay bị nhiễm bẩn của mình. Khi trẻ cầm nắm đồ chơi hoặc chạm tay vào các bề mặt có virus rồi đưa tay lên miệng, virus sẽ dễ dàng xâm nhập vào đường tiêu hóa của trẻ và gây bệnh.

Trẻ nhiễm virus Rota đào thải một lượng siêu vi rất lớn. Mỗi 1ml phân của một trẻ bị tiêu chảy cấp do Rotavirus có thể chứa hơn 10.000 tỷ Rotavirus, trong khi chỉ cần chưa đến 10 virus này là đủ để lây bệnh cho con người.

Tiêu chảy cho rotavirus có thể xảy ra ở mọi độ tuổi, tuy nhiên, bệnh thường gặp nhất đối với trẻ dưới 2 tuổi. Đặc biệt, bé sẽ dễ mắc rotavirut khi có những hoạt động như:

• Tiếp xúc với nguồn bệnh bao gồm tiếp xúc trực tiếp, tiếp xúc gián tiếp qua các vật dụng, đồ ăn… có nhiễm virus Rota.
• Xử lý phân và chất thải đã nhiễm bệnh không đúng cách cũng gây nguy cơ mắc bệnh.
• Không rửa tay sau khi đi vệ sinh, trước khi chế biến, trước khi cho trẻ ăn.
• Trẻ bú bình, ăn uống không vệ sinh: Đồ ăn bị ô nhiễm, bảo quản thức ăn không đảm bảo…
• Nguồn nước bị nhiễm virus Rota.
• Xử lý không đúng phân và chất thải có chứa virus Rota.
• Không rửa tay sau khi đi vệ sinh.

Những biểu hiện của bệnh tiêu chảy cấp do virut rota

Trẻ khi bị nhiễm Rotavirus có thời gian ủ bệnh khoảng 2 ngày trước khi các triệu chứng rõ ràng xuất hiện. Các triệu chứng của tiêu chảy cấp do Rotavirus bao gồm:

• Tiêu chảy: Phân lỏng toàn nước, có thể có màu xanh, đờm nhớt nhưng không có máu. Trẻ có thể đi tiêu phân lỏng hơn 20 lần trong ngày.
• Nôn mửa: Đây là dấu hiệu đầu tiên, trẻ nôn mửa rất nhiều trước tiêu chảy khoảng 6-12 giờ và có thể kéo dài 2-3 ngày, triệu chứng này sẽ giảm dần trước khi tiêu chảy xuất hiện.
• Mất nước: Các biểu hiện của mất nước bao gồm khát nước, môi khô, lưỡi khô, da khô, tiểu ít, quấy khóc. Đây là biến chứng trầm trọng và nguy hiểm nhất của tiêu chảy cấp do Rotavirus, có thể dẫn đến khô kiệt do mất nước và mất muối, trụy mạch và tử vong nếu không bù nước kịp thời.
• Trẻ sút cân do mất nước, ăn uống kém.
• Một số trẻ còn có dấu hiệu như sốt, ho, sổ mũi…

Phương pháp điều trị bệnh tiêu chảy cấp do Rotavirus

Hiện nay vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu với bệnh tiêu chảy cấp do Rotavirus. Bù nước qua đường uống và chế độ dinh dưỡng thích hợp vẫn là phương pháp điều trị cơ bản. Kháng sinh không có tác dụng điều trị đối với loại bệnh này. Do vậy, phương pháp đơn giản nhất để phòng tránh lây nhiễm rotavirus là cho trẻ chủng ngừa sớm bằng vắc xin đặc hiệu.

Lứa tuổi hay bị nhiễm virus Rota thường rơi vào khoảng 6-36 tháng tuổi vì lúc này trẻ bắt đầu khám phá thế giới nên hay bò, cầm nắm các đồ vật khác nhau để cho vào miệng. Tuy nhiên, một số trẻ có thể bị nhiễm loại virus này sớm hơn trước 3 tháng tuổi. Vì vậy vắc-xin ngừa virus Rota được khuyến cáo nên cho trẻ uống từ 6 tuần tuổi và hoàn thành liệu trình trước 6 tháng tuổi để cơ thể sinh ra kháng thể chuẩn bị cho trẻ bước vào giai đoạn dễ bị nhiễm bệnh nhất. Phác đồ uống ngừa bệnh tiêu chảy cấp do virus Rota gồm 2 liều hoặc 3 liều tùy theo loại vắc-xin.

• Vắc xin Rotarix – Bỉ

Rotarix được chỉ định phòng bệnh viêm dạ dày ruột do virus Rota tuýp huyết thanh G1 hoặc không phải G1 (như G2, G3, G4, G9) gây ra

• Lịch tiêm chủng gồm 2 liều:

+ Liều đầu tiên: nên bắt đầu lúc 6 tuần tuổi.

+ Liều thứ 2: sau đó 4 tuần.

Phải kết thúc 2 liều trước 6 tháng tuổi.

Nếu liều đầu tiên đã uống Rotarix thì bắt buộc liều thứ 2 cũng phải uống Rotarix

Vắc xin Rotarix có khả năng bám dính rất tốt vì vậy sau khi uống nếu trẻ có nôn trớ thì cũng không cần uống liều khác. Tuy nhiên nếu xác định rằng đã bị nôn trớ phần lớn vắc xin thì có thể uống lại.

• Vắc xin Rotateq – Mỹ

Vắc xin Rotateq được chỉ định để phòng các bệnh do virus Rota thuộc các tuýp huyết thanh G1, G2, G3, G4, G9 gây ra. Đây là những chủng virus chiếm tỷ lệ lớn gây ra bệnh viêm dạ dày ruột ở trẻ nhỏ. Rotateq không có chỉ định ở người lớn nên không dùng cho phụ nữ có thai và cho con bú.

• Lịch tiêm chủng gồm 3 liều:

+ Liều 1: có thể bắt đầu khi trẻ được 7.5 tuần tuổi.

+ Liều 2: sau liều 1 là 4 tuần

+ Liều 3 : sau liều 2 là 4 tuần.

Lịch trình uống vắc xin của trẻ phải kết thúc trước tuần thứ 32.

• Vắc xin Rotavin M1 – Việt Nam

Vắc xin Rotavin-M1 là vắc xin sống giảm độc lực, được chỉ định để phòng viêm dạ dày ruột gây tiêu chảy cấp do Rotavirus.

• Lịch tiêm chủng gồm 2 liều:

+ Liều đầu tiên: nên bắt đầu lúc 6 tuần tuổi.

+ Liều thứ 2: sau liều đầu tiên từ 1-2 tháng

Phải kết thúc 2 liều trước 6 tháng tuổi.

Hiện nay, tại trung tâm tiêm chủng Fivevac có đầy đủ 3 loại vắc xin phòng tiêu chảy cấp do rotavirus. Ba mẹ đừng quên cho bé đến trung tâm để được tư vấn và chủng ngừa vắc xin trong thời điểm vàng để tránh những biến chứng khó lường.

Liên hệ ngay hotline 1800 64 68 72 hoặc để lại thông tin tư vấn tại website https://fivevac.com.vn để được tư vấn và hỗ trợ miễn phí!